Kościół Św. Cecylii

Kościół szpitalny pw. Św. Trójcy (XVI w.) potem Św. Cecylii (XVII-XVIII w.)

Pierwszy drewniany kościół pw. Św. Trójcy został ufundowany zapewne przez założyciela miasta Janowiec, Piotra Firleja pomiędzy 1526 a 1553 rokiem. Kaplicę wraz z domem mieszkalnym dla prepozyta wzniesiono przy drodze prowadzącej do Zwolenia (obecnie ulica Radomska). Fundacja szpitalna miała charakter przytułku, schroniska w którym utrzymywano ubogich, starców i ludzi kalekich zdanych na ludzką dobroczynność. Od lat 60. XVI została oddana – zapewne w tym samym okresie co kościół parafialny – kalwinom, których propagatorem był ówczesny dziedzic Janowca, Andrzej Firlej. W 1595 r. fundacja szpitalna była zdewastowana i opuszczona.

Odnowienie fundacji szpitalnej nastąpiło w 1610 r. za sprawą Barbary z Dulskich Tarłowej. Nowy kościół wzniesiono zapewne w miejscu kaplicy Św. Trójcy. Do służby bożej świątynię oddano po jego konsekracji 7 lipca 1614 r. Nie zachowało się żadne wiarygodne plastyczne przedstawienie kościoła. Na podstawie opisów wizytacji parafii z XVIII w. oraz badań archeologicznych z 1985 r. wiemy, że była to budowla murowana na rzucie prostokąta zakończona półkoliście zamkniętym prezbiterium, do którego przylegała zakrystia. Całkowita długość świątyni wynosiła ok. 21,5 m, szerokość 11 m. Dach kryty był dachówką, wieńczyła go wieżyczka z kampanulą (sygnaturka), w której zawieszono dzwon. Główne wyposażenie stanowił: ołtarz główny pod wezwaniem Św. Trójcy, dwa ołtarze boczne: św. Cecylii i św. Walentego, drewniana ambona, konfesjonał, stalle dla księży oraz 17 ławek. Nad wejściem znajdował się murowany chór muzyczny.

W 1617 r. Jan Karol Tarło ufundował murowany budynek szpitala połączony z kościołem korytarzem. W 1718 r. Jerzy Dominik Lubomirski wybudował nowy dom szpitalny o czterech izbach, a w 1721 r. przeprowadził kapitalny remont kościoła. Według zapisów z 1748 r. prepozyt kościoła szpitalnego miał: “Trzymać i godziwie odziewać 12 osób, a przyjmować ma zwłaszcza mieszczan janowieckich i tutejszych poddanych”. Wokół kościoła znajdował się cmentarz, od drogi zamknięty murem, na którym stała drewniana dzwonnica z dwoma dzwonami. Zabudowę uzupełniał dom prepozyta oraz budynki gospodarcze.

W 1776 r. decyzją ówczesnego dziedzica Janowca, Jerzego Marcina Lubomirskiego, wcielono prepozyturę szpitalną do kościoła parafialnego. Od tego czasu kościół św. Cecylii zaczął popadać w ruinę. Resztki pozostałe z fundacji szpitalnej ok. 1853 r. dotknął pożar. Zniszczeniu uległ dom szpitalny, dom prezpozytów i zabudowania gospodarcze. Ruiny kościoła św. Cecylii rozebrano w 1902 r. Dziś w tym miejscu stoi współczesny metalowy krzyż.