Dwór w Janowicach

Najstarszy przekaz dotyczący Janowic pochodzi z 1369 r. Odnotowano wtedy Zaklikę z Janowic. W 1421 r. wymieniany jest Wit z Janowic h. Janina. Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis z l. 1470-80 notuje Mikołaja Janowskiego h. Syrokomla, dziedzica Serokomli (Janowca) i Janowic, wskazując jednocześnie jego siedzibę, folwark (praedium) w Janowicach. W rękach rodu miejscowość pozostaje do 1491 r. Wtedy to wieś i okoliczne włości przejmuje
Piotr Firlej, sędzia ziemski lubelski. W 1497 r. występuje Mikołaj Firlej, syn Piotra, który pisze się: „z Janowic”.

Według przypuszczeń historyków, po 1422 r. Zaklikowie przyjmują proklamę Janowscy, zapewne od ich rodowej miejscowości, Janowice. Przypuszcza się ponadto, że nazwa Serokomla (pisanej m.in.: Srocomhla, Syrocomla, Szirokomla) została utworzona od herbu właścicieli: Zaklików h. Syrokomla.

Rozwój majątku Zaklików-Janowskich w późnym średniowieczu związany jest ze wzrostem w XIV w. znaczenia przeprawy w Kazimierzu Dolnym oraz przesunięciem głównego szlaku Sieciechów – Lublin na kierunek Kazimierz – Lublin. Przez wsie należące do Zaklików-Janowskich (Mszadlę, Janowice, Serokomlę) przebiegał odcinek szlaku z Radomia do przeprawy na Wiśle do Kazimierza Dolnego. Wzmożony ruch na tej trasie przyczynił się do rozwoju gospodarczego lokalnego rynku oraz własności szlacheckiej. Odzwierciedleniem tego procesu, było ufundowanie przez ten ród ok. 1350 r. murowanego kościoła pw. św. Małgorzaty w sąsiadującej z Janowicami Serokomli. Właściciele przeznaczyli dla parafii stare wsie dające dotychczas dziesięciny kmiece dla klasztoru świętokrzyskiego (Janowice, Przyłęk i Męćmierz). Należy wspomnieć, że parafia była notowana jako istniejąca już w 1325 r., jednak ze względu patrociunium lokalnej organizacji kościelnej, badacze umieszczają parafię serokomlską w rzędzie parafii archidiakonatu lubelskiego powstałych w 2 poł. XIII w.

Od dziesięcioleci funkcjonują dwie hipotezy na temat lokalizacji siedziby Zaklików-Janowskich. Jedna z nich zakłada, że znajdowała się ona w Serokomli, w miejscu obecnego zamku, druga, opierając się na zapisach archiwalnych, lokalizację gniazda rodowego sytuuje w Janowicach. Jednak w ostatnim czasie opublikowane badania archeologiczne janowieckiego zamku wykluczyły istnienie wyraźnej warstwy z okresu późnego średniowiecza, i budowę zamku po 1497 r. przypisano Mikołajowi Firlejowi. Stąd wspomniany powyżej przekaz Długosza o istnieniu siedziby tego rodu Zaklików-Janowskich w Janowicach, wzmocniony przekazem o funkcjonowaniu w 1513 r. curia in Janowicze Mikołaja Firleja dobitnie wskazują, że zaginiona siedziba znajduje się na terenie interesującej nas wsi. Zapewne w miejscu późnośredniowiecznego praedium i nowożytnej curi, do końca okresu staropolskiego, a także przez wiek XIX, aż do czasu przeprowadzenia po II wojnie reformy rolnej utrzymywał się folwark. Zniszczenia wojenne oraz rozbiórka zabudowań dworskich przeprowadzona w celu umieszczenia w tym miejscu spółdzielni produkcyjnej zatarły wielowiekową szlachecką tradycję tego miejsca.